Thời gian qua, nông dân Khmer trên địa bàn huyện Long Phú đã xây dựng được nhiều mô hình sản xuất hiệu quả, mang lại thu nhập cao như : Mô hình trồng trọt kết hợp chăn nuôi; tôm – lúa, cá – lúa, mở rộng cánh sản xuất lúa đặc sản … Đặc biệt là triển khai thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao, trong đó có Dự án phát triển lúa đặc sản ở 04 xã có đông đồng bào Khmer sinh sống, với diện tích 11.000 ha. Dự án phát triển sản xuất lúa đặc sản theo chuối giá trị với diện tích 150 ha và Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VnSAT) với diện tích 6.000 ha.

       Ông Liêng Khanh thành viên hợp tác xã nông nghiệp thuộc ấp Trường Lộc, xã Trường Khánh chia sẻ : “ Hai vụ lúa vừa qua, tôi cùng tập thể hợp tác xã sản xuất lúa đặc sản (hợp tác xã giống lúa số 1), tôi và tất cả các thành viên hợp tác xã áp dụng mô hình canh tác lúa theo hướng an toàn sinh học. Nhờ vậy, mà năng suất lúa đạt trên 06 tấn/ha. Sau khi thu hoạch, lúa được hợp tác xã bao tiêu đầu ra với giá cao hơn lúa thường từ 150 – 200 đồng/kg. Mô hình này giúp nhiều hộ nông dân, nhất là đồng bào Khmer thay đổi tập quán sản xuất, nâng cao thu nhập”. Không chỉ sản xuất lúa, bà con đồng bào dân tộc Khmer còn trồng nhiều loại rau, màu ngắn ngày cho thu nhập cao. Những năm trước, anh Thạch Thanh ngụ tại ấp Phú Đức, xã Long Phú, thu nhập bấp bênh do mỗi vụ chỉ trồng một loại rau màu, và thường xảy ra tình trạng được mùa, mất giá. Từ năm 2018, sau khi chuyển qua trồng nhiều loại rau màu ngắn ngày trên cùng một diện tích đất, anh thu nhập trên 100 triệu đồng/năm. Với 05 công đất rẫy, anh Thanh cải tạo lại đất và chuyển sang trồng nhiều loại rau màu luân phiên với nhau. Rau, màu là loại cây trồng ngắn ngày, nên dễ quay vòng thời gian sử dụng đất, dễ chăm sóc, nhanh cho thu hoạch và thu hoạch liên tục … Sau khi thu hoạch rau, màu thì thương lái vào tận nhà mua, đỡ tốn công vận chuyển. Hiện nay, anh Thanh trồng các loại cải thìa, húng lủi, thì là, ngò, cần tàu …. Đây là các loại rau, màu đang được thị trường ưa chuộng và được canh tác hợp lý, tùy theo nhu cầu của thị trường mà trồng nhiều hay ít.

Chú thích ảnh: Mô hình trồng sen lấy gương, kết hợp nuôi cá

      Anh Thạch Thanh chia sẻ : “ Nếu trồng một loại rau thì đất nhanh bạc màu và rau màu dễ bị sâu bệnh. Vì vậy, gia đình tôi trồng nhiều loại rau trong một vụ để tránh tình trạng được mùa mất giá, đồng thời giúp đất tăng độ tươi xốp, qua đó cho thu nhập ổn định hơn”. Trái ngược với một số loại hàng hóa nông sản khác, những năm gần đây, nhiều bà con Khmer thuộc ấp Ko Kô và ấp Tân Qua B, xã Tân Hưng, huyện Long Phú, đầu tư trồng nấm rơm cho thu nhập khá cao và ổn định. Anh Sơn Vết, ở ấp Ko Kô, xã Tân Hưng là người có nhiều năm trồng nấm rơm cho biết : vụ này tôi chất hơn 900 chai meo, mỗi ngày thu hoạch một lần được gần 200 kg nấm, thời gian thu hoạch thường kéo dài từ 10 – 15 ngày mới hết đợt. Thương lái đến thu mua tại chỗ với giá 47.000 – 48.000 đồng/kg (cân sô), riêng nấm lựa có giá 50.000 – 52.000 đồng/kg. Anh Vết tính nhẩm, tính với giá bán và năng suất nấm như hiện tại, sau khi trừ các khoản chi phí, gia đình tôi kiếm tiền trong lúc nhàn rỗi, với lợi nhuận khoảng chục triệu đồng của vụ nấm.

      Chúng tôi tìm đến một số gia đình đồng bào Khmer thuộc khu 4, ấp Khoan Tang, thị trấn Long Phú, vùng đất này bà con chuyên trồng rau thơm quanh năm. Chúng tôi được gặp chị Huỳnh Thị Ngọc Lan, người quanh năm chuyên trồng rau thơm, rau quế, chị Lan cho biết : “ Giống rau thơm húng lủi và rau quế rất dễ trồng, nhẹ công chăm sóc, trồng một lần cho thu hoạch quanh năm. Ngoài các yếu tố về kỹ thuật canh tác như làm đất, lên liếp, bón lót tro trấu, hay phân hữu cơ, phân rác, phân chuồng … thì phải thường xuyên theo dõi sâu hại lá. Với nhiều năm kinh nghiệm trồng hai loại giống rau này, từ diện tích vài trăm mét vuông quanh nhà, chị Lan không cắt bán một lần cho mối sạp bán lẻ, mà chị cắt bán mỗi ngày từ 10 – 15 kg rau thơm, rau quế với giá từ 25.000 – 30.000 đồng/kg, bán lẻ giá 45.000 – 50.000 đồng/kg. Tính ra, nếu trừ chi phí, chị Lan vẫn còn lãi từ 200.000 – 250.000 đồng mỗi ngày, đủ để trang trải cuộc sống gia đình.

  Chú thích ảnh :  Vuờn rau luân canh

 
         Với hơn 6.000m2 đất trồng lúa kém hiệu quả (thuộc vùng đất trũng của ấp Ko Kô, xã Tân Hưng) Ông Liêu Tha đã chuyển sang trồng sen bán gương, kết hợp nuôi cá trên cùng diện tích đã cho thu nhập cả trăm triệu đồng mỗi năm. Ông Liêu Tha cho biết, sen dễ trồng, rất phù hợp cho các vùng đất trũng. Để cho cây sen cho thu nhập lâu dài và năng suất cao, phải hạn chế việc lấy ngó sen. Cây sen chỉ thích nghi với nguồn nước trong, nếu để nước đục lâu ngày trong ruộng sen thì sẽ dễ bị thối ngó, dẫn đến mau tàn lụi, cây chết. Cây sen chỉ sau 45 ngày xuống giống thì bắt đầu ra hoa kết gương và thời gian thu hoạch gương sen thường kéo dài từ 03 – 04 tháng/vụ, nếu ruộng sen được bón phân, chăm sóc đúng theo quy trình kỹ thuật. Thông thường gương sen tươi vào vụ rộ thương lái vào tận ruộng mua với giá 10.000 đồng/kg, lúc gần cuối vụ có giá từ 14.000 – 15.000 đồng/kg. Với diện tích ruộng sen nhà Ông Liêu Tha mỗi ngày có thể cho thu hoạch được từ 800 – 1.000 kg. Tính ra mỗi năm ông Tha trồng hai vụ sen, thả nuôi 2 vụ cá, cho lợi nhuận hơn 100 triệu đồng.

       Chúng tôi trở lại ấp Trường Thành B, xã Trường Khánh, tham quan mô hình trồng khổ qua trong mùa nắng hạn gây gắt, với diện tích đất vườn chỉ gần 1.000m2, Ông Thạch Vuông xuống giống trồng trái khổ qua đã gần 5 năm nay. Ông Thạch Vuông cho biết : “ Khổ qua luôn thích nghi vùng đất liếp, ít sâu bệnh, tỷ lệ đậu trái cao, không nặng công chăm sóc. Với diện tích liếp vườn nhà gần 1.000m2, Ông Vuông trồng hết giống khổ qua lai F1 192, đây là giống có sức sinh trưởng mạnh, trái dài suông, gai nở to bóng, cho năng suất cao. Thời gian thu hoạch trái sau 38 – 40 ngày kể từ khi trồng và kéo dài từ 1,5 – 2 tháng, nặng từ 3 – 4,5 kg/dây. Cách nhau 2 ngày thì cho thu hoạch một lần, mỗi lần từ 150 – 200 kg, được thương lái mua tại vườn với giá 11.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, Ông Vuông còn lời hơn 10 triệu đồng/vụ.

 Chú thích ảnh :  Bà con Khmer trồng nấm rơm

         Song song đó, một số nghề truyền thống của đồng bào Khmer như đan đát, trồng hoa màu, chăn nuôi dê, heo, gà, đặc biệt là nuôi bò sinh sản… hiện đang phát triển. Nguồn vốn từ các Chương trình, Dự án đã giúp nhiều hộ nông dân Khmer có điều kiện đầu tư cho sản xuất, tạo sinh kế, ổn định cuộc sống. Bên cạnh đó, các địa phương có đồng đồng bào Khmer còn huy động nhiều nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng, đẩy nhanh quá trình chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn vùng có đồng đồng bào Khmer, giúp bà con chuyển đổi cơ cấu sản xuất, đa dạng hóa cây trồng vật nuôi, phát triển sản xuất để tăng giá trị thu nhập trên cùng đơn vị diện tích. Đồng thời trang bị kiến thức cho các hộ nghèo người nông dân Khmer, để họ tự biết lập kế hoạch sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học – kỹ thuật vào sản xuất, kinh doanh, nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng thu nhập.

       Sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp, các ngành, các địa phương, từ tỉnh đến cơ sở, và cùng với ý chí tự lực vươn lên của nông dân Khmer đã từng  bước làm cho  diện mạo những vùng quê trong huyện ngày càng khởi sắc.    

     
     
   

                                                                       Bài và ảnh : Sóc Ca.